نگاهی به زندگی و مرگ مجید پاشامقدم ملی‌پوش بسکتبال 1983 – 1981
متولد 1336
فوت 1362
مرگ‌های ناگهانی ورزشکاران، تصادف و غرق شدن. تاریخ بسکتبال ایران نظیر این صحنه‌ها را در غروب تراژیک قهرمانان به خاطر می‌آورد. از کامبیز مخبری ملی‌پوشی که پس از بازگشت تیم دانشجویان ایران از پاریس در سال 1336 تصادف کرد تا سیمین شفیقی که 1351 در سانحه تصادف خیابان پارک‌وی جان باخت. از مسعود ماهتابانی که در دریا غرق شد، 1353، تا مرگ ناگهانی مجید پاشامقدم 1362 و آیدین نیکخواه‌بهرامی سانحه تصادف 1386…
این قهرمانان با مرگ شباهتی نداشتند. در بین آنان ماهتابانی کاپیتان تیم ملی، تازه یکی دو فصل مربیگری را آغاز کرده بود، اما بقیه در اوج بازی رفتند. مانند مجید پاشامقدم.
متولد 1336. با قد و قامتی بلند، با مرام و مشتی. می‌گویند خوب شوت می‌زد. در بازی‌های 1983 قهرمانی آسیا در هنگ‌کنگ، یکی از بهترین‌های تیم ملی بسکتبال ایران بود. چند ماه بعد از این بازی‌ها روز 11 اسفند 1362 در حالی که کسی تصور مرگ او را نداشت… رفت…
مجید پاشامقدم از پشت شیشه سالن کشتی و ژیمناستیک دبیرستان دارالفنون، محو تماشای حرکات بسکتبالیست‌ها در زمین ورزنده به مدیریت مسعودنیا شد. سپس خودش را به عباس مرشدی بسکتبالیست جوان آن روزها رساند که از قهرمانی جوانان آسیا در فیلیپین برگشته بود. از مرشدی پرسید: «می‌تونم بیام بسکتبال؟»
از آنجا به بعد آشنایی و دوستی مجید با عباس مرشدی تا روز مرگ پاشامقدم ادامه داشت.
حوالی سال 1355، مرشدی او را به عموحسن (ذوالفقاری‌نژاد) مربی تیم شهباز معرفی کرد:
«عموحسن، مجید از دبیرستان هدف می‌آد اینجا ژیمناستیک کار می‌کنه اما می‌خواد بیاد بسکتبال».
پاشامقدم سال بعد به عضویت تیم جوانان ایران درآمد و چمدانش را بسوی کویت 1977 بست.
در سال 1357 عضو تیم ملی شد و به اتفاق عباس مرشدی و فرهاد هژیر جوانترهای تیم در کنار باتجربه‌ترها به ارمنستان و در دو بازی تیم ملی با تیم ملی این کشور در ایروان به میدان رفت.
شهریور 1357، مجید پاشامقدم، به اتفاق دو تن از بسکتبالیست‌ها، حسن میرزاآقابیگ و مصطفی قراگزلو برای زندگی و تحصیل رهسپار انگلیس شدند. مجید زودتر به ایران بازگشت و سپس میرزاآقابیگ اما مصطفی ماند.
پاشامقدم در مسابقات 1359 باشگاههای تهران از شهباز جدا شد و به تیم دخانیات پیوست. بچه‌ی محله‌ی چهارراه لشگر بود و به سالن دخانیات نزدیک. عموحسن ابتدای سال گفته بود تیم نمی‌دهد بنابراین مجید با اجازه‌ی استاد و به همراه علی شکوری، پناهی، خراسانان و حق‌شناس، از شهباز به دخانیات رفتند…
الگوی بسکتبال
شخصیت‌های برجسته مانند قهرمانان علاوه بر دستاورد‌ها و مؤفقیت‌های ورزشی، اغلب دارای ویژگی‌های و صفات بارز انسانی هستند. داستان این انسان‌ها در زندگی روزمره ما و برای خلق الگوهای اجتماعی، بازتعریف و روایت می‌شود.
شرح زندگی قهرمانانی همچون مجید پاشامقدم در فاصله‌ی سال‌های 1355 تا 1362، با بروز رخدادهای اجتماعی در این زمان مانند انقلاب و جنگ، شاید پیشینه‌ی چندانی نداشته باشد اما در بررسی خطِ سیر و رویکرد جامعه به مرگ پاشامقدم، طرز دیگری از مواجهه‌ی با مرگ قهرمانان بیان می‌شود.
هنوز برای همنسلان من که در نوجوانی خبر فوت مجید پاشامقدم را شنیده بودند، غروب تراژیک قهرمان، تداعی‌گر غم و حسرت فراوان است.
سه چهار ماه پیش از بهمن 1357، تیم ملی برای برگزاری دو بازی دوستانه به ایروان در ارمنستان شوروی سفر کرد. اولی را برد و دومی را باخت.
ایلیاوی، نوری، قره‌خانی، سبکتکین، اسماعیلی، خلخالی، جوادی و حیدری باتجربه‌ترها و فرهاد هژیر، عباس مرشدی، عارف مردوخی و مجید پاشامقدم تازه‌واردان جوان به تیم ملی بودند.
پیشکسوتان بسکتبال و دوستان پاشامقدم در مقاطع مختلف تیم ملی، مانند عباس مرشدی و حسن میرزاآقابیگ، از منش و فروزه‌های والای اخلاقی و شخصیتی‌اش در دوران بازی تعریف می‌کنند.
قهرمانی با تیم دخانیات در باشگاههای تهران؛ پس از عضویت در تیم جوانان ایران و ملی‌پوش شدن او قبل از بهمن 1357، به افتخارات مجید پاشامقدم طی سال‌های 1356 تا 1359 اضافه کرد. دخانیات با درخشش بازیکنان خود از جمله پاشامقدم در «جام انقلاب» بالاتر از پرسپولیس و استقلال ایستاد. تیم قهرمان 59 به اضافه‌ی مجید لاجوردی و مصطفی علی‌آبادی به نام تهران در قهرمانی کشور همان سال در گنبد شرکت کرد و قهرمان شد.
در پاییز 1360، نخستین تیم ملی بسکتبال پس از بهمن 1357 تشکیل و روانه‌ی جام ملت‌های آسیا در کلکته‌ی هندوستان شد. ایران در ادوار 1975، 1977 و 1979 غایب بود. سال 1981، نخستین تجربه‌ی پاشامقدم با تیم ملی در جام ملت‌ها به دست آمد. دوری 8 ساله‌ی ایران سبب شد تا تیم ملی پایین‌تر از هند، مالزی و تایلند در مکان هشتم بایستاد.
در بهمن 1360، همزمان با رقابت‌های بین‌المللی اصفهان، با تیم منتخب تهران در فینال با ریگا شوروی به میدان رفت.
سعید کاشانیان، سعید فتحی، مصطفی هاشمی، بهمن فرزانه، مرتضی سوهانی، صادق عیوضی، سیامک الهی، عابد مردوخی، پرویز لحیم‌چی، مسعود شفا، حسین الفیان، سعید ارمغانی و علیرضا زهی از دیگر بازیکنان و همدوره‌ای‌ها پاشامقدم تا بهمن 1360 بودند.
یکشنبه 29 آبان 1362
تیم ملی بسکتبال مقابل پاکستان در دوازدهمین دوره جام ملت‌های آسیا در هنگ کنگ به میدان رفت. مجید پاشامقدم برای دومین بار پی‌درپی در جام ملت‌ها بازی کرد.
رده‌بندی: چین، ژاپن، کره جنوبی، کویت، ایران.
این از بهترین نتایج تیم ملی در مقایسه با دو دوره 1973 و 1981 بود که تیم ایران فقط با یک باخت به عنوان پنجم رسید.
تراژدی یک قهرمان
غروب تراژیک با وجود صفات و ویژگی‌های اخلاقی نیکو برای مجید پاشامقدم اتفاق افتاد. زندگی ورزشی یک قهرمان پر است از ثبت و خلق لحظات شادی و رنج و غم و تراژدی؛ یعنی پایان نابهنگام داستان یک قهرمان.
عباس مرشدی از آخرین مکالمه‌ی تلفنی خود با پاشامقدم می‌گوید:
«مجید به من تلفن کرد. گفت می‌آی بریم میدان گرگان؟ گفتم نه برا چی؟ گفت می‌خوام برم پیش حاجی زرافشان عکسامو بگیرم…».
حاجی زرفشان عکاس کیهان ورزشی بود. مجید 11 اسفند 1362، بعد از از اینکه عکس‌هایش را از زرفشان گرفت برای تمرین به سالن حجاب رفت. آن روزها با مصطفی هاشمی، مجید لاجوردی، بهزاد جعفری و… با مربیگری رضا شجاع‌پور برای تیم هما بازی می‌کرد… در تمرین چند تا شوت زد … پرسید: «چرا مجید لاجوردی نیومد؟»… «من می‌رم یه کم دراز بکشم مجید (لاجوردی) اومد صدام کنین»…
چند دقیقه گذشت لاجوردی وارد سالن شد… «مجید… مجید…» از مجید پاشامقدم صدایی بلند نشد… «مجید پاشو لاجوردی اومد»…
سایه‌ی غم‌انگیز مرگ و سرنوشت تلخ قهرمان.
دوستان مجید بالای سر او…دکتر کمالی نبض‌اش را می‌گیرد، پلک مجید را باز می‌کند… با وجود تلاش‌های او اما برای اجتناب از این سرنوشت چاره‌ای نیست… دوستان وحشت‌زده اما تمام تلاش خود را انجام می‌دهند… انتقال مجید پاشامقدم به بیمارستان نیز مانع پایان تراژیک او نمی‌شود… مرگ بر اثر یک عارضه‌ی نادر مغزی!… به این معنی که داستان برای یک قهرمان در 26 سالگی، به طرز نابهنگام و تلخی تمام می‌شود…
یکم مرداد 1363
با قهرمانی تیم پرسپولیس، اولین دوره مسابقات بسکتبال «یادواره مجید پاشامقدم» به پایان رسید. مسابقاتی که بانیان آن فدراسیون وقت و دوستان پاشامقدم بودند.
کیهان ورزشی نوشت: «مجید پاشامقدم اسفند گذشته در اوج شکوفایی، تولدی دیگر یافت و چهره محجوب و محبوبش را در نقاب خاک کشید…».
بدینسان جامعه بسکتبال ایران با چهار تیم تهرانی و چهار تیم از استان‌ها یاد «پاشای بسکتبال ایران» را گرامی داشتند.
زنده‌یاد مجید پاشامقدم در عکس‌ها با شماره 7 مشخص است.
