جام در دستهای بازیکنان بیقرار خراسانی آرام گرفت. میگفتند هر کی از ما میپرسید چه رشتهای بازی میکنید میگفتند نتبال پشت سرش مجبور بودند چند دقیقه توضیح بدهند نتبال چیست.
نتبال چیست؟
ورزشی به درازنای تاریخ ۱۳۳ سالهی بسکتبال اما فدراسیون جهانیاش، نزدیک به سه دهه بعدِ بسکتبال تأسیس شد. ورزشی با محوریت بازی دختران.
اشاره به تاریخ، کمک زیادی نمیکرد. رانندهی اسنپی که چند تن از اعضای یکی از تیمها را از خوابگاه دانشجویان بهشتی به سمت سالن میثمی اصفهان، محل مسابقات میبرد پرسید، نتبال؟ و در جواب شنید، مثل بسکتبال دو تا سبد روی یک میله دارد، پشت سبد، شیشه بسکتبال ندارد، دریبل ندارد.
با این تعاریف ساده، نام نتبال در ایران دهان به دهان چرخید.
وقتی قرار بر برگزاری نخستین دورهی قهرمانی کشور دختران شد، روی «دخترانه بودن» نتبال بیشتر تأکید شد هر چند این بازی بین دو تیم هفت نفره، فرقی بین دختر و پسر نمیگذارد. یک اتفاق شیرین، باعث شد تا فعالیتهای نتبال در ایران بر پایهی دخترانگی شکل بگیرد؛
مسابقات بینالمللی در آینده که وعدهاش داده شد.
بازیکنان تیم خراسانی که فارس را در فینال شکست دادند، نتبال ایران را به طور رسمی در اولین دورهی بازیهای این رشته، و در قاب ورزش ایران جای دادند. راستی! قبل و بعد ِقهرمانی دختران خراسانی دو جملهی پرتکرار داشت؛
«عجب تیمی» و «حقشان بود».
بین ۱۴ استان و ۱۵ تیم (اصفهان ۲ تیم)، هیچ تصوری از نتبال قهرمانی ایران وجود نداشت اما خراسان، فارس، اصفهان و کرمانشاه، چهار تیم پایانی، به همراه ۱۰ استان دیگر، به باز کردن صفحهی جدید در ورزش ایران کمک کردند. شروعی برای معرفی «نتبال چیست» و ادامهای رنگ و لعابدارتر در بین استانهای بیشتر. هر چند تهران، گیلان، البرز، چهارمحال بختیاری، سیستان و بلوچستان، کرمان، مرکزی، خوزستان، زنجان و اردبیل، نخستین قدمها را در راه گسترش نتبال برداشتند.
دختران خراسانی توانستند با بهرهگیری از پشتوانهی خوبی که در بسکتبال دارند، با سحر رضازاده، سرمربی، بین بسکتبال تا قهرمانی در نتبال را شروع کاملاً جدیدی برقرار کنند. پیشرفت آنها طی روزهای بازی مشهود بود وقتی میانگین گل زدهی چند تیم از جمله اصفهان از مرز ۲۰ و ۳۰امتیاز به بالای ۴۰ امتیاز در یک بازی رسید.
دختران میگفتند تا گل زدن دستشان آمد بازیها تمام شد. راست گفتند. همین خراسان با توپ والیبال تمرین کرد اما از حداقل امکانات در کمترین زمان، بیشترین بهره را برد.
یک شروع تازه و در ادامه، یک فرایند جدید با برنامهریزی بهتر و مستمرتر، نتبال را قویتر میکند.
نوای نایب قهرمانی با مِشکساری
خیلی از خانمهایی که اسمشان را در بسکتبال شنیدم در نتبال دیدم. سحر رضازاده که نوشتم با خراسان آمد و با جام قهرمانی برگشت. سارا مِشکساری از داوران میز در مسابقات بینالمللی و مربی شیرازی که مسئولیت نتبال فارس را بر عهده داشت.
نتبالِ تازهوارد، با این چهرهها و نامهایی چون الهه دارستانی (کرمانشاه)، بازیای آشنا شد و زودتر از تصور، جای خودش را بین غریبه و آشنا باز کرد.
دو سه ماه پیش که کمیتههای نتبال در استانهای ایران فعالیت خود را آغاز کردند، از میله و توپ نتبال اثری نبود اما استوری و عکسهای شهر به شهر طی نزدیک به دو ماه از حضور نتبال خبر داد و از تمرینات دختران در راستای معرفی این بازی.
با خیلیها صحبت که میکردم میگفتند نزدیک به ۱۰ جلسه تمرین کردند. بعضیها کمتر. فارس، نایب قهرمان، با ریشههای بسکتبال که در دههها پیداست، از یک ماه پیش دست به کار شد. میله نتبال و توپش بیشتر از سه جلسه نشد که در اختیارش گذاشته شد.
غالب تیمهای نتبال ایران به میزبانی اصفهان، تیم منتخب استان نبودند بلکه نفراتشان در قالب همان تیم آکادمی یا باشگاهی اعلام حضور کردند. مشکساری از فارس، جمع کوچکی از دختران شیرازی را برداشته بود و آورده بود. چون فرصت فراخوان نیروهای استان نبود. تداخل برخی مسابقات بسکتبال پایه با نخستین بازیهای نتبال قهرمانی ایران، کار دست برخی تیمها داده بود. یک عدهای هم کلاً سر دوراهی بسکتبال یا نتبال توفکر رفته بودند!
شیطنتها هم بود که وصل به «احساس حقارت»ها بود.
ایدهی سارا مشکساری نیز بسان خیلیهای دیگر که در نتبال حضور یافتند، بر پایهی استفاده از نیروی جوانی شکل گرفت. نگاهی نو و تأملی دقیق در بسکتبال که موجب تولد نتبال شیراز شد و سپس قد کشیدن خود را با نایب قهرمانی در ایران بلافاصله نشان داد.
بر این اساس نتبال میتواند ترکیبی از بسکتبالیستهای خوب باشد، یا بازیکنانی که احساس میکنند در نتبال فرصتهای بیشتری برای رشدشان مهیاست. همچنین نفراتی که منبعد قرار است با تمرینات نتبال، به بازیکنان مختص این ورزش تبدیل شوند.
آمادگی جسمانی و ارتباط آن با ترکیب بدن، کیفیت نتبال را افزایش میدهد و اصول برنامهریزی تمرین باید جایگزین شتابی شود که تیمها پیش از این صرفاً برای حضور در قهرمانی کشور و معرفی نتبال داشتند.
اردوی تیم ملی نتبال و برگزاری کلاسهای مربیگری و داوری با مدرسان خارجی از دیگر ضرورتهای نتبال بشمار میرود. قرار است اردوها دایر شود تا تیم ملی در مسابقات بینالمللی شرکت کند. فرصتهای بیشتر برای دیده شدن.
سپاهان و نقش اصفهان در نتبال
سپاهان که در نخستین دوره نتبال قهرمانی ایران شریک شد، گام بزرگی برای معرفی ظرفیتهای این ورزش در سطح فعالیتهای باشگاهی برداشت.
حضور باشگاهها با اقتباس از سپاهان در نسخههای مختلف در سراسر ایران به رشد و گسترش نتبال کمک میکند. حضور باشگاهها با انتقال تدریجی از بسکتبال به نتبال اتفاق خواهد افتاد و پیچیدگیهای چندانی ندارد. به ویژه آنکه نتبال عمدتاً توسط دختران انجام میشود و با سرمایهگذاری متناسب با فعالیتها میتوان بازدهی خوبی داشت.
سپاهان در ادامهی نخستین جرقه های نتبال از اصفهان، فعالیت دختران اصفهانی را در نتبال ایران شعلهور کرد. سنگ بنای نتبال از دی ماه پارسال برای نخستین بار در اصفهان گذاشته شد. گویا سرنوشت بسکتبال و نتبال در تاریخ ورزش ایران با هم در اصفهان رقم خورد چون آثاری از اولین فعالیتهای بسکتبال در ایران بین دختران ارامنه در جلفای اصفهان حدود ۱۰۱ سال پیش به جا مانده است. مسعود پناهی، مسئول کمیته نتبال اصفهان، خیلی سریع کادرسازی کرد و تصاویری از ساخت میله نتبال و نصب آن در یکی از سالنهای شهر را در پیج خود به رخ بقیه در ایران کشید.
فعالیتهای نتبال اصفهان به داشتن دو تیم در قهرمانی ایران منتهی شد. سپاهان و ریف. حامیان مالی به ویژه سپاهان که برند ورزش است و حضورش در نتبال را باید مغتنم شمرد. هم برای باشگاه که حالا در تاریخ نتبال جزو اولینهاست و هم نتبال که میتواند از طریق یک باشگاه بزرگ، موقعیتها و فرصتهای بیشتری برای حضور سایر باشگاههای بزرگ در نتبال بسازد.
تیمهای اصفهانی به همراه تیمهای ۱۴ استان رقابتهای خود را آغاز کردند. محبوبه بابایی و سپیده صالحی، مربیان دو تیم شدند که تا پیش از آغاز بازیها نیز به همراه هانیه زالپور در فعالیتهای نتبال اصفهان کوشا بودند.
سپاهان نخستین بازی را که از تهران برد نشان داد تیم تمرین کردهای است. بازیهایش به نسبت ریف، پتانسیل قهرمانی داشت. ریف با دو باخت از جدول کنار رفت و سپاهان بازیهای سخت را برد اما در خاکریز خراسان (قهرمان بازیها) متوقف شد و پایش به فینال نرسید. در بازی برای کسب مقام سوم از سد کرمانشاه گذشت.
سپاهان سوم شد اما نتبال اصفهان با سپاهان در رونمایی نتبال ایران نقش اول را بازی کردند. خوابگاه و محیط مناسب برای اسکان دختران و سالن خوب.
نگاه جدی مسئولین شهر و ورزش استان تداعیکنندهی نخستین خشتهای نتبال ایران بود که توسط میزبان، کنار هم جفت و جور شد. زین پس انتظارات از این بازی، به مراتب بالاتر از دورهی نخست برگزاری آن خواهد بود.
نتبال و پشتوانه سنت بسکتبال کرمانشاه
کرمانشاه بسکتبال دارد. سنت بسکتبال کرمانشاه در دهههای متمادی با معرفی چهرههای ماندگار بسکتبال استان درهمتنیده است. هر چقدر سعی کنیم بگوییم حضور بین چهار تیم برتر نتبال ربطی به سنت دیرینهی بسکتبال کرمانشاه و میراث گذشتگان آن ندارد، کار عبثی کردهایم.
الهه دارستانی مربی پیشکسوت بسکتبال به همراه طیبه عبدالهی دیگر مربی کرمانشاه، از تیمهای بسکتبال خود برای نام نتبال استان کرمانشاه در قهرمانی ایران وام گرفتند. همزمان با شروع تمرینات همین که ذهن یک مربی برای ارتقاء دادن به یک ورزش بسوی تصمیمات دلسوزانه میرود تا امکاناتی در حد توان فراهم کند، نشانهی میل و اراده و خواستن است. دارستانی بلافاصله از استرالیا دو توپ چرمی خرید.
تولیدات داخلی میله و توپ نتبال برای اولین بار به سفارش کمیته نتبال ایران زیر نظر فدراسیون انجمنهای ورزشی در شهرهای زنجان و اردبیل تولید و به استانهای متقاضی ارسال شد.
کرمانشاه تیم شایستهای بود . دارستانی به نقل از مسئولین برگزارکننده بازیها میگوید تیمش مقام سوم مشترک را کسب کرده است. فارغ از نتایج یا ردهبندی تیمها، اولویت نتبال ایران، معرفی و در قدم بعدی تشکیل اردوهای تیم ملی است. دختران ایران زیر یک نام و یک رده باید عرضاندام کنند؛ تیم ملی.
قدردانی
عملیاتی کردن نتبال طی ۸- ۷ ماه فقط با همت و اراده و پشتکار دستاندرکاران و سرپرستان و مربیان و بازیکنان و… برمیآمد و بس.
در استوریهای فروغ برزمینی از داوران جوان بسکتبال خواندم نخستین بار در سال ۱۴۰۰ نتبال را تحت پروپوزالی به فدراسیون ورزشهای همگانی معرفی کرد.
نتبال ابتدا وارد فدراسیون بسکتبال شد اما از حدود یک سال پیش توسط محمد یعقوبی، سرپرست نتبال کشور، از فدراسیون جدا و زیر نظر فدراسیون انجمنهای ورزشی قرار گرفت. فعالیتهای تحولگرایانه و عملیاتی امروز در نتبال حاصل راهبری دلسوزانه و مستقل ۸ – ۷ ماه گذشته است.
حدود یک ماه پیش از مسابقات دکتر محمدحسین انصاری کتاب قوانین نتبال را برای نخستین بار ترجمه و به دست سرپرستان کمیتهها و داوران رساند.
یعقوبی در مراسم پایانی از پوریا توپچینژاد و سمانه نایبی(رسانه)، مسعود پناهی سرپرست بازیها، خانمها راما طالشی، مژده متین همچنین صدیقی، هادی،، بابایی، زالپور, صالحی، بنوان، طالبی و کلیه داوران و پیشگامان اولین دوره برگزاری نتبال قدردانی کرد. با وجود این باز هم تأکید میکنیم که اشکالات و ایرادات این دوره باید بررسی شود تا برای دورههای آینده نهال نتبال سال به سال رشد کند و به درختی تنومند در ورزش ایران تبدیل شود.