حضور و سازماندهی بسکتبال بانوان از دهه‌های گذشته تاکنون کمک‌های شایانی به این ورزش کرده است اما با توجه به بیش از ۶۰ سال مسابقات بسکتبال بانوان در ایران، این رقابت‌ها تا امروز ساختار مناسبی ندارد.
اگرچه در تحلیل وضعیت لیگ‌های بسکتبال زنان و مردان و عقب‌ماندگی ساختاری لیگ فارغ از هر گونه جنسیتی، نباید تفاوت چندانی بین لیگ‌ها قائل شد با وجود این در بخش زنان؛ ساختار، توسعه، بازیکنان، رویدادها، سطح رقابت و میزان محبوبیت لیگ‌ها و… مهم‌ترین موضوعات و چالش‌های قابل بحث در بسکتبال ایران است.
بسکتبال زنان از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷، با تأسیس مسابقات مدارس و دانشگاهی، متعاقب آن باشگاهی و حضور در رویداد ملی، بستری فراهم کرد تا استعدادهای دختر بسکتبال شناسایی شوند.
پس از بهمن ۱۳۵۷، ساختار قبلی از هم پاشید و برای سازماندهی مجدد گام‌های تازه‌ای برداشته شد. هرچند ردپای حضور بین‌المللی رسمی زنان، به جز در چند مورد پراکنده و غیررسمی، به مدت ۴۰ سال دیده نشد اما تاریخ نوین بسکتبال بانوان در بهار ۱۳۹۶ شکل گرفت که فیبا رفع ممنوعیت پوشش سر را اعلام کرد.
از این تاریخ؛ تیم‌ها/بازیکنان/رویداد و در یک نگاه لازمه‌ی سازماندهی و داشتن ساختاری منسجم و پویا مورد توجه قرار گرفت. حضور متعهدانه دختران در رویدادهای ملی / بین‌المللی شامل بسکتبال و سه‌نفره، امیدواری‌هایی را به وجود آورد. حتی بررسی لیگ‌ها پس از مجوز فیبا بیانگر جهش مطلوب به مدت دو سه فصل است اما با وجود گذشت زمان، روزمرگی بر تیم‌ها و لیگ‌ها غلبه کرد و در زمینه‌ی ساختار بسکتبال بانوان به ویژه در لیگ‌ها بستر مناسبی تا امروز فراهم نشد.
طی پاییز ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰، محبوبیت بسکتبال زنان افزایش یافت. با وجود محدودیت‌ها، شبکه‌های اجتماعی تصاویری از بسکتبال زنان را پخش کردند که منجر به اهمیت دادن و اعتباربخشیدن به بسکتبال بانوان شد.
بسکتبال بانوان به شنیده شدن نیاز نداشت بلکه دیده شدن آنان به صورت یک ضرورت اجتماعی درآمد.
کاپ آسیا، جام جهانی سه نفره، کاپ آسیا دسته دو، حضور مداوم نوجوانان و جوانان دختر در رده‌های سنی آسیا حتی المپیک جوانان در آرژانتین، قهرمانی سه‌نفره ایران در غرب آسیا سال ۱۳۹۷ و … رویدادهای معتبری بودند که در بسکتبال بانوان به عنوان کاتالیزور عمل کردند.
طی چند سال سطح رقابت، محبوبیت و پشتیبانی در لیگ‌ها بهتر از قبل شده بود با وجود این بسکتبال بانوان در سال‌های اخیر درجا زده است و افت محسوسی کرد.
در مورد تیم ملی باید گفت که شاهد حضور بازیکنان نسل‌های گذشته در آن هستیم و جایگزین نشدن استعدادهای جوان گویای ناکارآمدی در روند تشکیل تیم ملی است.
تیم ملی با حفظ شاکله تیم‌های دوره‌های قبلی با سرمربی خارجی در دسته دو آسیا تا بازی نهایی صعود کرد اما از راهبایی به سطح یک آسیا بازماند.
تیم جوانان در دسته دو بین ۷ تیم چهارم شد و مشخص نیست در شیب نزولی به جهت کمی و کیفی لیگ بانوان، چه سرنوشتی در انتظار تیم ملی خواهد بود.
فیبا با برنامه‌ریزی سه‌نفره و بسکتبال هر چند با مشکلات داخلی برخی مناطق مثل غرب آسیا، گام‌های مهمی در ارتقای برابری جنسیتی و رشد قاره‌ای و جهانی بسکتبال زنان برداشت اما این برنامه‌ریزی در داخل کشور مستلزم نگاه جدی است و چشم‌اندازی که باید در بسکتبال بانوان ایران ترسیم کرد به ویژه در تأثیر و پویایی لیگ‌ها.
امروز بسکتبال بانوان علاوه بر محدودیت‌ها و ملاحظات که در تاریخ ۶۰ ساله مسابقات این ورزش دیده شد، با مشکلات ساختاری دست و پنجه نرم می‌کند. از طریق برنامه‌های ناکارآمد فدراسیون بسکتبال روزمرگی به تیم‌ها منتقل می‌شود. اختلاف سطح فنی تیم‌ها و دستمزدها، ورود بازیکنان خارجی یکی دو تیم که فقط برهم‌زننده‌ی تعادل بین دو سه تیم رقیب است و تأثیری بر ثبات و فراهم کردن فرصت‌هایی برای رشد بازیکنان ندارد و … از مشکلات و عوامل افت بسکتبال بانوان است.