کارایی در بسکتبال به عنوان یک معیار آماری مهم برای ارزیابی ارزش کلی یک بازیکن محسوب می‌شود
Efficiency چیست؟
کارایی یک آمار ترکیبی در بسکتبال است که به میزان عملکرد فرد را در مهارت‌ها و پارامترها مختلف در نظر می‌گیرد، که شامل موارد زیر می‌شوند:
- امتیازها – Points scored
- ریباندها – Rebounds
- پاس‌ها – Assists
- توپ ربایی – Steals
- بلوک‌ها – Blocks
- توپ از دست رفته – Turnovers
- تعداد شوت‌های انجام‌شده – Shot attempts
محاسبه کارایی (EFF):
مقدار کارایی (EFF) با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
EFF = (PTS + REB + AST + STL + BLK – Missed FG – Missed FT – TO) / GP
- PTS: امتیازها
- REB: ریباندها
- AST: پاس‌ها
- STL: توپ ربایی
- BLK: بلوک‌ها
- Missed FG: شوت‌های انجام‌شده اشتباه
- Missed FT: ضربات آزاد اشتباه
- TO: توپ از دست رفته
- GP: تعداد بازی‌ها
تفسیر کارایی (EFF):
مقدار EFF بالا نشان‌دهنده مشارکت کلی بیشتر بازیکن است.
مهم است به‌یاد داشته باشیم که امتیازات کارایی معمولاً بازیکنانی را که در حوزه حمله فعالیت می‌کنند، نسبت به کسانی که در دفاع تخصص دارند، بیشتر است. از این جهت برای اندازه‌گیری دقیق دفاع همچنان با استفاده از آمارهای فعلی چالش‌برانگیز است.
مثال:
اگر بازیکنی 26 امتیاز، 5 ریباند، 10 پاس گل، 1 توپ ربایی، 1 بلاک، 9 اقدام به حلقه از دست رفته، 7 پرتاب آزاد از دست رفته، 7 برگرداندن و 10 بازی در مجموع 372 دقیقه داشته باشد:
EFF = (26 + 5 + 10 + 1 + 1 – 9 – 7 – 7) = 20
EFF/GP = 20 ÷ 10 = 6.66
راندمان در 48 دقیقه (EFF/48):
EFF/48 = (EFF ÷ دقیقه بازی) × 48
در مثال بالا: EFF/48 = (20 ÷ 72) × 48 = 13.33
راندمان در 40 دقیقه (EFF/40):
EFF/40 = (EFF ÷ دقیقه بازی) × 40
در مثال بالا: EFF/40 = (20 ÷ 72) × 40 = 11.11
بهترین جایگزین کارایی، Player Efficiency Rating (PER) یک معیار جامعتر در بسکتبال است که عملکرد کلی یک بازیکن را ارزیابی می‌کند.
PER چیست؟
PER توسط نویسنده بسکتبال ESPN، جان هالینجر، ایجاد شد. ((“ESPN یک شبکه ورزشی معروف است که به تمام طرفداران ورزش در سراسر جهان خدمت می‌کند. این شبکه پوششی گسترده از رویدادها، نمرات و آمار زنده بسکتبال و سایر ورزش‌ها و اخبار ورزشی ارائه می‌دهد.” جان هالند یک دانشمند آمریکایی بود که در زمینه‌های روانشناسی، مهندسی برق و علوم کامپیوتر فعالیت داشت. او به عنوان پدر الگوریتم‌های ژنتیک شناخته می‌شود. ایشان در دانشگاه میشیگان تدریس می‌کردند و به توسعه الگوریتم‌های پیچیده و علوم غیرخطی مشغول بودند.
هدف آن اختصاص یک مقدار میانگینی به عملکرد یک بازیکن است، با در نظر گرفتن هم آوردهای بازیکن در حمله‌ای و دفاعی. به قول جان، PER تمام دستاوردهای مثبت یک بازیکن را خلاصه می کند، دستاوردهای منفی را کم می‌کند، و یک امتیاز در دقیقه از عملکرد بازیکن را برمی گرداند.
برخلاف آمارهای ابتدایی (مانند امتیازات در هر بازی) که ممکن است گمراه‌کننده باشند، PER به منظور ارائه دیدگاهی جامعتر از تأثیر یک بازیکن ایجاد شده است.
چگونه PER محاسبه می‌شود؟
فرمول PER شامل 12 آمار مختلف است که هر کدام با وزن‌دهی متفاوتی در نظر گرفته شده‌اند. این آمارها شامل تعداد گل‌های زده شده، توپ دزدی، سه‌امتیازی‌ها و موارد دیگر می‌شوند.
روش هالینجر هر نمره PER بازیکن را برای در نظر گرفتن تعداد دقیق دقایق بازی تنظیم می‌کند و میانگین PER لیگ را هر فصل به 15 تعیین می‌کند.
به طور ساده‌تر، PER مثبت‌ها (مانند امتیازات) را ترکیب می‌کند و منفی‌ها (مانند اشتباهات در ضربات آزاد و توپ از دست رفته) را کم می‌کند. این معیار به عملکرد هم در حوزه حمله و هم در حوزه دفاع توجه دارد.
بدون پرداختن به همه چیز و وارد شدن به برخی معادلات ریاضی بسیار پیچیده، سعی خواهیم کرد توضیح دهیم که چگونه رتبه‌بندی‌های بازیکن در ابتدایی‌ترین شرایط محاسبه می‌شود.
به عبارت ساده‌تر، امتیازات PER شامل آمارهای اولیه مانند اقدام به حلقه از دست رفته، توپ ربایی، ضربات سه امتیازی می‌شود و سپس مواردی مانند پرتاب‌های آزاد از دست رفته، برگردان‌ها و خطاها را کم می‌کند.
خبر خوب این است که شما هرگز مجبور نیستید هیچ محاسبه‌ای را خودتان انجام دهید. در مسابقات تیم‌های فنی آمار با استفاده از برنامه‌ای گرافیکی این امور را انجام خواهند داد و به سرمربی اطلاع می‌دهند.
یک انتقاد رایج از PER این است که متخصصان دفاعی اغلب در محاسبات کمتر ارزش گذاری می‌شوند. متأسفانه، آمارهای دفاعی قابل اعتماد زیادی برای ورود به فرمول وجود ندارد. کمیت دفاع خوب سخت تر است.
شاخص PER یا Player Efficiency Rating نقاط ضعفی نیز دارد. برخی از این نقاط ضعف عبارتند از:
تمرکز بر آمار حمله: PER بیشتر به آمار مربوط به حمله توجه دارد و ممکن است دفاع بازیکنان را به خوبی ارزیابی نکند.
نادیده گرفتن نقش بازیکن: این شاخص ممکن است نقش واقعی بازیکن در زمین و تأثیر او بر روی تیم را به درستی منعکس نکند.
عدم توجه به کیفیت تیمی: PER معمولاً تأثیر بازیکنانی که در تیم‌های قوی‌تر بازی می‌کنند را بیش از حد برجسته می‌کند و ممکن است عملکرد بازیکنان در تیم‌های ضعیف‌تر را دست کم بگیرد.
برای بهبود ارزیابی بازیکنان، ترکیبی از شاخص‌های آماری مختلف و همچنین تحلیل‌های کیفی می‌تواند مفید باشد. این رویکرد می‌تواند به درک بهتری از تأثیر واقعی یک بازیکن بر روی موفقیت تیم منجر شود.