کاپ آسیا؛ پیش از این مسابقات جام ملت‌های آسیا نامیده می‌شد، هر چهار سال یک بار بین تیم‌های ملی مردان آسیا و اقیانوسیه برگزار می‌شود.
تا سال 2015، این مسابقات هر دو سال یک بار برگزار می‌شد و همچنین یک تورنمنت مقدماتی برای جام جهانی فیبا و مسابقات بسکتبال المپیک بود اما از سال 2017، این مسابقات به FIBA Asia Cup تغییر نام داد و اکنون تیم‌هایی از اقیانوسیه هم در آن حضور دارند.
همچنین، از سال 2017 در یک چرخه جدید چهار ساله، پنجره‌های انتخابی کاپ آسیا بر روی تیم‌های دو قاره گشوده شد.
نخستین دوره جام ملت‌های آسیا: 1960 به میزبانی مانیل فیلیپین.
تا سال 1975 فیلیپین با ستارگان حرفه‌ای خود قهرمان آسیا بود اما پس از آن تا سال 2007 فقط دو مورد وجود داشت که چین قهرمان نشد. ابتدا در سال 1985 و سپس باخت در نیمه‌نهایی به کره جنوبی در سال 1997. چینی‌ها یک دوره قهرمانی را از چهار تورنمنت به رهبری یائو مینگ شروع کردند.
در سال 2007 سلطه چین در بسکتبال آسیا با برتری ایران مقابل لبنان در فینال و قهرمانی تیم ملی بسکتبال به پایان رسید. چینی‌ها مدعی شده بودند به دلیل میزبانی از المپیک 2008 پکن، تیم دوم خود را روانه مسابقات کرده بودند. اما ایران در سال 2009، تیم اصلی چین را شکست داد و سومین تیمی شد که با موفقیت از عنوان قهرمانی خود دفاع کرد.
ایران بعد از ناکامی در 2011، در 2013 مانیل فیلیپین در فینال مقابل میزبان پیروز شد و سومین جام قهرمانی خود را در تاریخ بسکتبال آسیا بالای سر برد.
مقام سوم در سال 2015، آخرین عنوان تیم ملی با روش قبلی برگزاری رقابت‌ها بود و بعد از ورود استرالیا و نیوزلند در سال 2017 به میزبانی لبنان، ایران یک بار دیگر روی سکو رفت و نایب قهرمان شد.
مسابقات 2013 و 2015 آخرین روش برگزاری به صورت انتخابی جام جهانی (2014 اسپانیا) و کسب سهمیه المپیک (2016 ریو) بود.
کاپ آسیا 2022
این رقابت‌ها به خاطر کرونا با یک سال تأخیر از 21 تیر 1401 به میزبانی اندونزی برگزار می‌شود.
تور جام «کاپ آسیا» از 20 فروردین و از لبنان؛ جایی که جام قبلی فیبا در سال 2017 آنجا برگزار شد، به راه افتاد و بعد از عبور از کشورهایی همچون سوریه، اردن، هند و … به اندونزی رسید.
نخستین حضور ایران 1973
شنبه 10 آذر 1352 تیم ملی بسکتبال ایران برای نخستین بار در رقابت‌های جام ملت‌های 1973 آسیا شرکت می‌کند. این هفتمین دوره بازی‌هاست و فیلیپین، کره و ژاپن جام قهرمانی دوره‌های پیشین را در تیول خود دارند. ایران وارد میدان مسابقات در مانیل فیلیپین می‌شود که میزبان یکی از مدعیان قهرمانی است.
گروه A
کره، ژاپن، ایران، تایلند، مالزی و هنگ کنگ.
ژاپن 91 – ایران 62
ایران 83 – تایلند 64
کره جنوبی 116 – ایران 54
ایران 90 – مالزی 82
ایران 95 – هنگ کنگ 83
دور دوم
ایران 80 – فیلیپین 88
ایران 83 – ژاپن 98
ایران 90 – کره جنوبی 105
ایران 87 – هند 82
تایوان 90 – ایران 74
رده بندی: فیلیپین، کره جنوبی، تایوان، ژاپن، ایران …
با توجه به نخستین تجربه ایران در بین مدعیان آسیا، این عنوان در بین 12 تیم رضایت‌بخش بود. مجله «دنیای ورزش» یکم دی ماه 1352 این مسابقات را «نمایشگاه خوبی برای شناخت چهره واقعی بسکتبال آسیا قبل از بازی‌های آسیایی تهران» معرفی کرد.
ایستاده از راست: مسعود ماهتابانی ( مربی) کامبیز قائمیان، جعفر قره‌خانی، نادر کاشانی (کاپیتان) شیرالیو (سرمربی رومانیایی تیم ملی)، رضا مشحون و امیر ایلیاوی.
نشسته از راست: مجید غمگسارنیا، مظفر بنی‌هاشمی، محسن خلخالی، امیر سبکتکین، رضا اسماعیلی، ایرج لارودی و جمشید قاسمی.
این تیم در بازی تدارکاتی سال ۱۳۵۲ در تهران موفق به شکست دادن تیمی از کره جنوبى شد.
کیهان ورزشى با تیتر بازیکنان عصر طلایى، بازى ملى‌پوشان را ستود.
تیم ملی بسکتبال در فیلیپین
ایستاده از راست: زنده‌یاد افوضی، زنده‌یاد جعفر قره‌خانی، جمشید قاسمی، کامبیز قائمیان، مظفر بنی‌هاشمی و ایرج لارودی.
نشسته از راست: مجید غمگسارنیا، شیرالیو (مربی رومانیایی تیم ملی بسکتبال)، زنده‌یاد رضا اسماعیلی و امیرهوشنگ سبکتکین.
جمشید قاسمی از بازیکنان تیم در مسابقات 1973 مانیل می‌گوید:
«یک شب در مراسمی با حضور همه تیم‌ها از آنها می‌خواهند یک قطعه موسیقی یا نمایش سنتی کشورهای‌شان را برگزار کردند. نوبت به تیم ایران رسید. ما رفتیم بالای سِن و ترانه امشب شبه مهتابه … را دسته جمعی اجرا کردیم».
تصویری از دنیای ورزش یکم دی ماه 1352.
در این شماره نتایج تیم ملی در جام ملت‌ها به نسبت دو دوره بازی‌های آسیایی 1966 و 1970، مورد مقایسه قرار گرفت. ایران در هر دو دوره هفتم شده بود اما در نخستین حضورش در جام ملت‌ها پنجم.