بازیکنان ملی، افتخارات تاریخ بسکتبال هستند. از 1948 که نخستین تیم ملی بسکتبال ایران تشکیل شد و به المپیک لندن رفت تا تیم ملی حال حاضر که در تدارک پنجره‌های جام جهانی 2023، کاپ آسیا 2022 و بازی‌های آسیایی 2022 است، همه‌ی آنانی که پیراهن تیم ملی را برتن کردند، در تاریخ 100 ساله‌ی بسکتبال ایران تا به امروز چهره‌های ماندگار شدند.
در این سال‌ها بازیکنانی طی یک یا دو دوره افتخارآفرینی کردند. به تناسب تعداد رویدادهای ملی و بین‌المللی در هر دوره، برخی کمتر و تعدادی بیشتر در عرصه‌های مختلف حضور یافتند. از تیرماه 1327 تا امروز، برای انتخاب برخی چهره‌های مطرح‌تر از دیگران، چاره‌ای جز ادواربندی نسل‌ها نداریم زیرا هر نسل از بازیکنان را باید با اقتضائات همان دوره شناسایی و ارزیابی کرد به ویژه در ایران که تا چند سال پیش آمار و اطلاعات دقیقی از نحوۀ عمکرد بازیکنان وجود نداشت. الأن هم که وجود دارد بازهم جنبۀ عاطفی و سلیقۀ افراد بر دیگر جنبه‌ها می‌چربد و انتخاب برترین‌ها را با طیف‌های فکری متعدد دشوار می‌کند.
باید توجه داشت برخی چهره‌ها در زمان خود به عنوان بازیکن و در دوره‌های بعد به عنوان مربی و مسئول در بسکتبال اثرات ماندنی داشتند.
در این فهرست‌ها، بازی‌های انتخابی (پنجره‌های جام جهانی یا کاپ آسیا)، کشورهای اسلامی، مسابقات غرب آسیا، تورنمنت‌های تدارکاتی و دوستانه لحاظ نشده است.
این کار به دلیل ایجاد شرایط نسبتاً برابر با بازیکنان تا قبل از 1997 که بازی‌های انتخابی (منطقه‌بندی آسیا) یا سایر رویدادهای مشابه نداشتند، صورت گرفته است.
ملی‌پوشانی با 4 دوره حضور و بیشتر در این فهرست‌ها قرار دارند. مرحوم مجید پاشامقدم و مرحوم آیدین نیکخواه‌بهرامی با توجه به تأثیرگذاری در تیم ملی، در این فهرست‌ها جای دارند.
برای تکمیل و رفع نواقص این فهرست‌ها منتظر راهنمایی‌های شما هستیم.
ما یکی از وظایف خودمان را در سایت خانه بسکتبال ایران تهیه و آرشیو فهرست بازیکنان تیم ملی در ادوار مختلف قرار داده‌ایم. این کار به ویژه با رسانه‌ای و مجازی شدن برنامه‌ها، یکی از ضرورت‌های اطلاع‌رسانی درست و دقیق است. بیشتر افراد در شبکه‌های اجتماعی یا رسانه‌ها از طریق شنیده‌ها سعی در ثبت یا مکتوب کردن اطلاعاتی دارند که اغلب درست نیستند. در مطالبی که به همین منظور درنظر گرفته‌ایم سعی خواهیم کرد ابتدا ملی‌پوشان را با ادوار و مدت حضور آنها در تیم ملی معرفی کنیم.
نخست به تیم‌های ملی مردان پس از انقلاب پرداختیم و در روزهای آینده از تیم‌های ملی پیش از انقلاب بیشتر خواهیم نوشت. درباره‌ی تیم‌های ملی زنان نیز همین کار را خواهیم کرد.
هر بازیکنی برای تکمیل مشخصات خود می‌تواند ما را در انجام این کار یاری کند.
تیم ملی بسکتبال نخستین بار پس از انقلاب در سال 1360 در بازی‌های جام ملت‌های 1981 آسیا به میدان رفت. آخرین حضور تیم‌های ملی به رقابت‌های انتخابی جام جهانی 2023 برمی‌گردد که اسفند ماه 1400 برگزار شد.
طی این سال‌ها بازیکنان زیادی پیراهن تیم ملی را برتن کردند اما بیشترین دوره‌های بازی یک بازیکن در تیم ملی به ترتیب سال‌های بازی از این قرار است.
مصطفی هاشمی و سعید ارمغانی 6 دوره (1981 – 1991).
محمدمهدی ایزدپناه 6 دوره ( 1985 – 1994).
مهران حاتمی و علی توفیق 8 دوره (1989 – 1998)
محسن صادق‌زاده 7 دوره (1989 – 1998)
در این سال‌ها بازیکنی مثل محمد کسایی‌پور 5 دوره بازی در تیم ملی (1989 – 1994) داشت.
پیش از او بهمن فرزانه با 4 دوره، مدت طولانی در تیم ملی بازی کرد.
سعید خانی و مهران شاهین‌طبع با 5 دوره بازی در این فهرست قرار می‌گیرند.
عباس مرشدی، حسن میرزاآقابیگ، مجید لاجوردی، مرحوم مجید پاشامقدم و امیر سبکتکین، بازیکنانی بودند که به دلیل انقلاب و جنگ و غیبت تیم ملی بسکتبال در مسابقات، نتوانستند تعداد بازی‌های خود را افزایش بدهند.
سایر بازیکنان
مهدی پوراصفهانی، علی‌اکبر شیریان، حمید کاشانی و حمیدرضا کلاسنگیانی (هر کدام 4 دوره).
نسل طلایی
جواد داوری 9 دوره (2003 – 2015)
مهدی کامرانی 13 دوره (2003 – 2015)
حامد آفاق 12 دوره ( 2003 – 2015)
اوشین ساهاکیان 12 دوره (2007 – 2017)
صمد نیکخواه‌بهرامی 16 دوره ( 2003 – 2021)
حامد حدادی 16 دوره ( 2005 – 2021)
توجه: بازی‌های غرب آسیا، کشورهای اسلامی و پنجره‌های انتخابی جام جهانی منظور نشده است.
عکس تیم ملی بسکتبال در جام جهانی 2019 چین و کسب سهیمه المپیک 2020 توکیو به عنوان بهترین تیم آسیا
سایر بازیکنان (نسل طلایی)
حامد سهراب‌نژاد، اصغر کاردوست 7 دوره، محمد جمشیدی 9 دوره، امیر_امینی 6 دوره، بهنام یخچالی 8 دوره، سجاد مشایخی 7 دوره، آرن داودی، ایمان زندی و روزبه ارغوان 5 دوره، سامان ویسی و پویا تاجیک 4 دوره، سعید داورپناه، محمد حسن‌زاده و ارسلان کاظمی 6 دوره.
مرحوم آیدین نیکخواه‌بهرامی با 3 دوره حضور در تیم ملی بسکتبال (2005 – 2007).
تعداد بازی‌های این بازیکنان در جام ملت‌های آسیا، بازی‌های آسیایی، المپیک و جام جهانی لحاظ شده است.
بازیکنانی با 4 دوره سابقۀ حضور
موسی نبی‌پور(2006 تا 2010)، علی دورقی (2007 تا 2010) و آرمان زنگنه ( 2014 تا 2019).
بازیکنانی که 3 دوره سابقه بازی ملی دارند
توجه: بر خلاف سال‌های دهۀ 70 به بعد که تیم‌ها بدون غیبت در رقابت‌های جام ملت‌ها یا بازی‌های آسیایی حضور می‌یافتند، بازیکنان اواخر دهۀ 50 یا کل دهۀ 60 که از آنها نام بردیم، تعدادی از رویدادهای مهم آسیایی را به دلیل مسائل اجتماعی و سیاسی مثل انقلاب و جنگ از دست داده بودند.
به طور مثل بازیکنانی مثل مصطفی هاشمی ، علیرضا زهی، حسن‌رضا خزاعی یا پرویز لحیم‌چی از ملی‌پوشان دهه‌ی 60 با وجود تمرین و تشکیل اردو، به دلیل ممانعت از اعزام تیم ملی توسط مسئولان وقت، در بازی‌های آسیایی 1982 هند، 1986 سئول و جام ملت‌های 1987 تایلند شرکت نکردند.
در این صورت به طور مثال تعداد حضور هاشمی در تیم ملی از 6 به 9 دوره می‌رسید یا همین‌طور زهی و خزاعی؛ که تعداد بازی‌های ملی آنها افزایش می‌یافت.
حسن‌رضا خزاعی سه دوره (1985، 1989 و 1991) در تیم ملی بازی کرد.
سایر نفرات با 3 دوره حضور در تیم ملی بسکتبال:
صفاعلی کمالیان (1993 تا 1998)، بهزاد افرادی (1997 تا 2003)، جابر روزبهانی (2003 تا 2007)، نوید رضایی‌فر و میثم میرزایی.
بازیکنانی با دو دوره حضور:
سیامک الهی، پرویز لحیم‌چی، امیر زینلی، جواد دلگانه، امید ولیدی‌پاک، حمیدرضا مجلسی، مهدی دوانی‌زاده، سعید تابش‌نیا، تورج امدادی، کرم احمدیان، محمدرضا اکبری، وحید دلیرزهان، فرید اصلانی، مجمدسینا واحدی، مایک رستم‌پور و آرون گرامی‌پور.
این فهرست‌ها از تیم‌های ملی بسکتبال بعد از انقلاب تهیه و تنظیم شده است.
بازیکنانی با یک دوره حضور مانند رسول مظفری، حامد حسین‌زاده، فیلیپ جلال‌پور و … می‌توانند در این فهرست‌ها قرار بگیرند.
فهرست ملی‌پوشان زن ادوار بسکتبال ایران متعاقباً اعلام خواهد شد.
بازی‌های انتخابی، غرب آسیا، پنجره‌های جام جهانی، دیدارهای تدارکاتی و دوستانه لحاظ نشده است فقط جام ملت‌های آسیا، بازی‌های آسیایی، کاپ آسیا 2017، آسیا چلنج 2016، جام جهانی و المپیک.
لطفاً نواقص ما را به ما یادآوری کنید.
عکس المپیک لندن بازیکنان تیم ملی بسکتبال (1327)
معرفی ملی‌پوشان قبل از انقلاب
نخستین تیم ملی بسکتبال در سال 1327، برای بازی‌های المپیک 1948 لندن انتخاب شد. از آن تیم سه نفر در بازی‌های آسیایی 1951 دهلی‌نو به میدان رفتند. یک نفر نیز در جام ملت‌های 1959 اروپا بازی کرد.
بازیکنانی با سابقۀ سه بار حضور در تیم ملی:
ابوالفضل صلبی (1948، 1951 و 1959).
بازیکنانی با دو بار حضور:
حسین سرودی و حسین صعودی‌پور (المپیک 48 لندن و بازی‌های آسیایی 1951).
کمال مشحون و حسین_رضی (1951 – 1959)
توجه: بعد از بازی‌های لندن، بیشتر مسافرت‌های تیم‌های ملی در ادوار مختلف به صورت دوستانه یا شرکت در تورنمنت‌های منطقه‌ای و چهارجانبه در هند، پاکستان، سریلانکا یا ترکیه بود. سه دوره هم برخی ملی‌پوشان مانند بیژن قهرمانلو در رقابت‌های جهانی دانشجویان ( 1957 پاریس، 1959 تورین و 1961 صوفیه) شرکت کرده بودند.
بسیاری از چهره‌های بسکتبال ایران در قالب این رقابت‌ها به میدان رفتند. نظیر ؛ حسین جبارزادگان (المپیک 1948)، ماشاالله صفی‌آریان (آسیایی 1951)، کامبیز مخبری (آسیایی 1951)، اسد برومی، حسن اشتری، ناصر صدری، بیژن قهرمانلو، احمد جلی و….
همچنین مسعود ماهتابانی (آسیایی 1966) ، مرتضی آقاکوچک (مازیار)، علی مقدسیان، جلال امجد، منصور هفت‌لنگ، محمود عدل (ملی‌پوش والیبال و بسکتبال)، غلام واعظی، سروش نگهبان، مجید توفیق، سعید خلخالی، حسن ذوالفقاری، داود حداد (آسیایی 1966)، مسعود عزیزسلطان، محمود مشحون (آسیایی 1966)، احمد محمد‌پور (آسیایی 1970)، ایرج لارودی (جام ملت‌های 1973) و غلامرضا شکریان ( آسیایی 1970). تعداد زیادی از این بازیکنان بعد از غیبت تیم‌های ایران در سه دوره بازی‌های آسیایی، شانس بازی در تیم ملی را طی سال‌های 1954 تا 1962 از دست دادند.
ایران بعد از غیبت در بازی‌های آسیایی 1954، 1958 و 1962، از سال 1966 تا 1974، سه دوره متوالی در این رقابت‌ها حضور یافت. بازیکنانی که در این سال‌ها بیشترین تعداد حضور در تیم ملی را به همراه شرکت در یک دوره جام ملت‌های 1973 آسیا داشتند به این ترتیب هستند:
بازیکنانی که در هر 4 دوره رقابت‌ها حضور یافتند:
نادر کاشانی، محسن خلخالی و محمدرضا مشحون (1966 تا 1974).
بازیکنانی با سه دور حضور:
رضا اسماعیلی، مظفر بنی‌هاشمی ( 1970 تا 1974)، امیر ایلیاوی (1973، 1974 و 1985).
بازیکنانی با دو دوره حضور:
مجید توفیق، رضا نوری، سروش نگهبان، امیر سبکتکین و جعفر قره‌خانی.
در دهۀ 50 شاهد اوج حضور تیم‌های ارتش ایران در رقابت‌های ارتش‌های جهان بودیم که تعدادی از ملی‌پوشان در این رقابت‌ها به میدان رفتند. در این دهه سفرهای تدارکاتی از جمله به ارمنستان شوروی، جام ترکیه و بازی‌های عمران پاکستان انجام شد.
در این فهرست‌ها سعی شده بازیکنانی با دو یا بیشتر تعداد حضور در تیم ملی بسکتبال معرفی شوند.
اسامی تیم‌های المپیکی و جام جهانی با جزییات بیشتری از زندگی ورزشکاران در ادوار مختلف در قسمت‌های دیگر این سایت نظیر «تالار مشاهیر» و «تالار افتخارات» آمده است.
به ما در تکمیل تالار افتخارات در سایت خانه بسکتبال ایران یاری دهید.