در یکی از سفرهای تیم بسکتبال شهرداری گرگان به تهران با اسدالله کبیر مدیرفنی تیم و رئیس هیئت بسکتبال استان گلستان قرار گفت و گو گذاشتم. بازی‌های رفت و برگشت با دو باخت و 12 برد برای تیم شمالی به پایان رسید و مدافع قهرمانی بسکتبال باشگاههای ایران دو بازی در مرحله دوم را نیز با دو برد دیگر سپری کرد.
کبیر بیش از 50 سال است که بازیکنی، مربیگری و مسئولیت‌های اجرایی در تیم‌های مختلف را تجربه کرده و هم اینک ریاست هیئت استان را برعهده دارد. در اواخر دهه 70، دبیر فدراسیون به ریاست علی غضنفری شد و مربیگری تیم ملی در آغاز همین دهه در کارنامه اوست.
اسدالله کبیر بازیکن تیم ملی بسکتبال در مسابقه‌های «جام عمران پاکستان» بود که در سال 1355 همراه تیم ملی به این کشور سفر کرد.
با در نظر گرفتن اوضاع کنونی بسکتبال ایران و شناختی که از او دارم به نظرم آمد کبیر با تجربیات متعدد و مسئولیت‌هایی که در حال حاضر دارد، فرد مناسبی از جامعه بسکتبال است تا بتوانیم دقایقی با هم از بسکتبال و حال و هوای انتخابات ریاست فدراسیون گپ بزنیم.
تیم ملی بسکتبال 40 روز دیگر پنجره دوم مسابقه‌های بسکتبال انتخابی جام جهانی 2023 را پیش رو دارد. در اوضاع کنونی مسیر این تیم از پنجره اول تا دومین مرحله انتخابی را چطور می‌بینید؟
پس از راهیابی تیم ملی به کاپ آسیا، انگیزه‌های اعضای تیم ملی برای صعود به جام جهانی زیاد است. در بین مسیر دوپنجره تاکنون شاهد برگزاری رقابت‌های بسکتبال باشگاههای ایران بوده‌ایم که به تیم ملی کمک می‌کند. افزایش تعداد مسابقه به خوبی برنامه‌ریزی شده است و این تعداد بازی، بازیکنان را با آمادگی مطلوبی به اردوی هماهنگی تیم ملی وارد خواهد کرد. تیمی که امسال به فینال برسد بالای 30 بازی انجام می‌دهد که نسبتاً مطلوب است اما باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که تیم‌ها بدانند چگونه باید برنامه‌ریزی کنند.
مرحله دوم رقابت‌ها انتقاداتی را به همراه داشت.
بله اما باید ببینیم هدف چیست. هدف این است که تعداد بازی‌ها بیشتر شود. این شرایط به تیم ملی کمک می‌کند. ما بازی با قزاقستان و سوریه را در پیش داریم که برای‌مان مهم‌اند و دو برد در پنجره دوم و در ادامه، راه صعودمان را به مرحله بعدی هموار می‌کند.
شما در مجموع از مسابقه‌های باشگاهی رضایت دارید؟
این اتفاق خوبی است که مسابقه‌های باشگاهها در سه سال اخیر با کیفیت بالایی برگزار شد. در بخش زنان نیز ما سال گذشته شاهد اتفاقات خوبی بودیم. به طور مثال 12 بازیکن خارجی در سطح تیم‌های زنان پخش شده بودند و اتفاقات خوبی برای بسکتبال دختران رقم خورد. این برای رشد بسکتبال بانوان ما اثرگذار بود. امسال این تعداد بازیکن کم شد که با توجه به اوضاع اقتصادی طبیعی است. در این سه سال نرخ ارز 10 برابر شد.
به نظر می‌رسد نوسانات ارزی رویه‌ی کلی تیمداری فدراسیون بسکتبال را نیز تغییر داد. به طور مثال تیم‌های نوجوانان و جوانان به باشگاهها واگذار شد و ما با ترکیب‌های جدیدی مثل «کاله ملی» یا «مهرام ملی» روبرو هستیم.
این طرح منتقدانی داشته اما من از آنان می‌پرسم چه راهی به جای این کار سراغ دارند؟ قیمت دلار از سال 1396 تا 1400 رشد 10 برابری داشته و طبیعی است که فدراسیون فقط با بودجه 10 میلیاردی در سال نتواند مخارج تیم‌های خود را تأمین کند. وزارت ورزش و جوانان و کمیته المپیک نتیجه‌گرا هستند و فدراسیون‌ها را تحت فشار نتیجه‌گیری قرار می‌دهند. فدراسیون ناچار است بودجه خود را صرف تیم ملی کند و سپس راههایی برای تأمین بودجه تیم‌های پایه. کاله و مهرام در این زمینه به پیشبرد اهداف بسکتبال کمک کرده‌اند. شما در میدان ملی نامی از این دو باشگاه نمی‌شنوید اما آنها در حال حمایت از نوجوانان و جوانان هستند. فصل قبل کاله جوانان مستعد را دستچین کرد و امسال تیم نوجوانان زیر نظر حمایت مالی مهرام است. من از نزدیک شاهد تمرینات هر دو تیم بوده‌ام. بچه‌ها قدهای بلند و شرایط بسیار مطلوبی دارند که در صورت تدارکات بیشتر؛ خواهند درخشید. از اینکه باشگاهها را در پایه‌ها سهیم کرده‌اند، کار ارزشمندی است.
انتقادهایی وجود دارد که مهرام و کاله روی باشگاههای خودشان متمرکزند.
همیشه کاستی‌ها و گفتن از کمبودها وجود دارد اما ما باید ببینیم چه مدل و الگویی با مناسباتِ اجتماعی‌مان تطبیق دارد. الان جذب اسپانسر منطقی‌ترین راه است اما اسپانسرها چقدر حاضرند پول وسط بگذارند؟ برای سفر به ژاپن و فیلیپین و استرالیا چقدر هزینه تیم ملی می‌شود؟ سیستم برگزاری بازی‌های آسیایی و جام جهانی تغییر کرده است و نباید مخارج را مثل 4 سال پیش ببینیم. تغییرات زیادی صورت گرفته است که بخش عمده‌ای از آن را باید در داخل کشور خودمان بررسی کنیم.
سال گذشته آقای بهمن سلیمانی دوست خوبم و مدیرعامل کاله تیمش را با محوریت تیم جوانان ایران در لیگ شرکت داد. بازیکنان صاحب تجربه شدند و امسال به تیم‌های خود برگشتند. تعدادی از تیم کاله هم امسال در مسابقه‌ها می‌درخشند. در نهایت فعالیت‌های کاله به سود بسکتبال تمام شد. همین طور مهرام که نتیجه‌اش را بارها دیده‌ایم. حرکت‌های مؤثر باشگاهها در پشتوانه‌سازی، نوید روزهای خوبی را در بسکتبال می‌دهد. ما به پشتوانه‌سازی نیاز داریم و از پنجره اول شاهد بودم این سیاست کلی در فدراسیون به تدریج در حال شکل‌گیری است. تغییرات زمان‌بر است و نباید با شیوه جدید مسابقات جهانی، در هر کاری زیاد تعجیل کنیم.
فدراسیون بسکتبال هلدینگ مات را به عنوان مجموعه حمایت کننده خود دارد. آیا وضعیت این اسپانسر رضایتبخش است؟
صادقانه بگویم به طور باید و شاید از این اسپانسر بهره‌مند نشدیم. شاید به خاطر اینکه سالن آزادی خیلی مشکلات داشت فدراسیون بیشتر خرج این سالن کرد مه به صورت مخروبه‌ای درآمده بود. نزدیک به 50 سال از ساخت این سالن گذشته و فقط همین سالن را در رویدادهای بین‌المللی داریم. ساخت سالن وظیفه فدراسیون‌ها نیست اما فدراسیون بسکتبال در حد توان خود این سالن را شیک و آبرومند کرده است. در بحث اسپانسر فدراسیون همه باشگاهها باید به یک چشم دیده شوند. به خصوص اینکه در دو دوره بازی‌ها متمرکز بوده است. به طور مثال هواداران گرگانی به بسکتبال اهمیت می‌دهند و مطالباتی در زمینه پخش زنده تلویزیونی دارند. شاید ما به تبلیغات نیاز نداشته باشیم اما در بخش خصوصی تیم‌هایی هستند که نیاز به دیده شدن دارند و باید مطالبات آنها را نیز در نظر گرفت. فدراسیون پخش اینستاگرامی دارد اما پخش تلویزیونی قوی‌تر عمل می‌کند. ما از 16 بازی خودمان 3 بازی پخش زنده داشتیم که یک بار هم از طریق شبکه استانی و با رایزنی خودمان پخش گرفتیم. پخش‌ها باید عادلانه باشد. از طرفی بازی‌هایی که نتایج آنها مشخص و یکطرفه است به بسکتبال کمک نمی‌کند اما فدراسیون می‌خواهد همه تیم‌ها دیده شوند.
ما از تیم ملی و نقش باشگاهها صحبت کردیم اما هیئت‌ها در تمامی حوزه‌ها اعم از بازیکن‌سازی و تیمداری و … نقش بسزایی دارند. به نظر می‌رسد در سیستم ورزش ما نه فقط بسکتبال، از هیئت‌ها غافل شده‌ایم.
حلقه اتصال تمامی این مواردی را که تاکنون صحبت کرده‌ایم و در ارتباط با فدراسیون نقش مهمی دارند، هیئت‌ها هستند. این نقطه منفی در ورزش ما وجود دارد و متأسفانه باید بپذیریم نقش هیئت‌ها مغفول واقع شده است. پیش از این بودجه هیئت‌ها از سوی فدراسیون با در نظر گرفتن میزان عملکرد و کارایی هیئت‌ها به آنها تخصیص پیدا می‌کرد اما در حال حاضر وزارت ورزش و جوانان این بودجه را در اختیار ادارات کل می‌گذارد. مشخص نیست سهم هر ورزش چقدر است. ادارات کل مشکلات عدیده‌ای دارند و بودجه آنها به جای متمرکز شدن در دو سه رشته به مشکلات ورزش استان اختصاص می‌یابد و در واقع بودجه یک ورزش در میان ورزش‌ها گم است. هیئت‌های استانی ناچارند اسپانسر جذب کنند که برای استان‌های کم برخوردار کار سخت و «نشدنی» است. اگر هیئت‌ها چرخش مالی خوبی داشته باشند شاهد رشد همه جانبه بسکتبال خواهیم بود. سپس بحث نظارت‌ها و درجه‌بندی بنا بر عملکرد و کارایی هر استان مطرح است که سطح رقابت‌ها بین استان‌ها را دامنه‌دار می‌کند. بسکتبال در خراسان، اصفهان، گلستان، آذربایجان شرقی، خوزستان، کردستان و … ریشه‌ای عمیق دارد و رسیدگی به هیئت‌ها اثرگذاری مطلوبی دارد.
من به رئیس فدراسیون پیشنهاد می‌کنم 10 پایگاه قهرمانی در استان‌هایی که در بسکتبال قدمت و سابقه دارند دایر کند. مثل فدراسیون کشتی که شهر جویبار را پایگاه قهرمانی این ورزش کرد. با حمایت مالی از این پایگاه‌ها سالیانه می‌توانیم استعدادهای پر شماری را به بسکتبال معرفی کنیم که در نهایت به نفع استان‌هاست.
شما به عنوان رئیس هیئت، از اداره کل ورزش و جوانان استان گلستان چقدر بودجه دریافت می‌کنید؟
بین 50 – 40 میلیون تومان در سال که مخارج تیم‌های دختران ماست. بقیه را من از طریق اسپانسر می‌گیرم. اداره فقط در حد شرکت تیم‌ها در مسابقات به ما کمک می‌کند. شهرداری خیلی به بسکتبال شهر کمک کرده است همچنین اسپانسرهایی که در این اوضاع سخت همیشه حامی بسکتبال دختران ما بوده‌اند.
بسکتبال یک دوره انتخاباتی دیگر بسان دوره‌های قبلی در پیش دارد. به نظر شما تفاوت‌های این دوره به نسبت قبل در چه مواردی است؟
در وهله‌ی اول من نمی‌دانم چرا ما خانواده بسکتبال اینگونه به جان هم افتاده‌ایم! یک مجمع که از منتخبین تشکیل شده است به کاندیداهای نهایی رأی می‌دهد. مدیرانی که یک بار این راه را تجربه کرده‌اند قابل اطمینان‌تر هستند و بقیه هم می‌توانند رأی خود را بنا بر شایستگی‌ای که در افراد می‌بینند رأی بدهند. نباید جو بسکتبال به سمتی برود کسی که رییس می‌شود وامدار افراد بسیاری باشد. مگر در یک فدراسیون چند نفر می‌توانند شاغل باشند؟ در حال حاضر با توجه به قوانین جدید فقط دبیر توسط رئیس فدراسیون منصوب می‌شود و بقیه اعضا باید مصوب هیئت رئیسه فدراسیون را دارا باشند.
برخوردها به گونه‌ای شده است که انگار فقط یکسری عاقل دنبال انتخابات راه افتاده‌اند و بقیه در خصوص انتخاب رئیس آینده اصلاً فکر نمی‌کنند.
اعضای مجمع فرد مورد نظر خودشان را طی سال‌ها نه فقط این چند هفته و چند ماه، ارزیابی می‌کنند و به جنجال و تبلیغات نیازی نیست. ما یک جامعه هستیم که نباید در صدد حذف افراد جامعه باشیم. آنانی که منافع شخصی دارند و منفعت‌طلب هستند صحبت از حذف کردن افراد می‌کنند چون کلیت بسکتبال برای‌شان مهم نیست و فقط به خودشان فکر می‌کنند. مجمع عاقل است پس بگذارید خودش انتخاب کند. هیئت‌ها، منتخبین داوران، مربیان، بازیکنان، ارگان‌ها و … با بررسی همه جانبه و مطالعه و مشورت با افراد صالح و کارشناس که خیر و صلاح بسکتبال را طی دوره 4 سال آینده می‌خواهند، رئیس آینده را انتخاب می‌کنند.
امیدوارم بدون هیچگونه حُب و بغصی در بسکتبال، بیشتر به دنبال همدلی باشیم. هر فردی که انتخاب شد از همه ظرفیت‌های بسکتبال استفاده کند چون در نهایت هدف همه ما یکی است و می‌خواهیم بهترین‌ها برای نوجوانان و جوانان این مرزوبوم اتفاق بیفتد.