اسرار مدرسۀ مربیان بسکتبال صربستان چیست؟ / شما نمی‌توانید آنچه را که نمی‌دانید آموزش بدهید

سایت خانه بسکتبال ایران – از سال 1961، زمانی که یوگسلاوی اولین مدال خود، نقره در بسکتبال اروپا را در بلگراد به دست آورد، طی دهه‌های متمادی موفقیت برای آنها اتفاق می‌افتد.

از همان دوران تا بعد از فروپاشی نظام شرق و تجزیۀ خاک یوگسلاوی به صربستان، کرواسی، اسلوونی و …، محبوبیت بازی به قله‌های جدید افزایش یافت و استعداد پس از باران مانند قارچ ظاهر شد!

از آنجایی که هیچکس با دانستن چیزهایی متولد نشده است، مربیان صربستانی و یوگسلاوی مجبور بودند قبل از رسیدن به جایی که اکنون هستند، مسیری طولانی را طی کنند. مدرسه صربستان همزمان با بسکتبال صربستان، پس از جنگ جهانی دوم در داخل دیوارهای کالمگدان متولد شد.

با رشد بسکتبال، مربیان نیز رشد کردند. در سال‌های اول، بدون تجربه یا کتابشناسی، مربیان خودآموخته بودند. هر از گاهی، برخی مربیان از خارج از کشور – از بلغارستان، مجارستان یا فرانسه –  دوره‌های مربیگری می‌گذاشتند. آنان شاگردان بسیار خوبی در بین مربیان جوان صربستانی داشتند که بیشتر آنها بازیکن نیز بودند.

آنان مایل به یادگیری بودند و اولین مهد مربیان Kalemegdan بود، به ویژه در زمین Crvena Zvezda (1946 تا 1955) و کمی در زمین Partizan.

در آنجا بود که ابتدا به عنوان بازیکن و بعد به عنوان مربی؛ نبویشا پوپوویچ، الکساندر نیکولیچ، میلان بژگوئویچ، جورج آندریاسویچ یا حتی ساشا جورجویچ، برای به روز کردن دانش خود، پرورش یافتند. در اوایل دهه پنجاه، کم کم مرکز دیگری ظاهر شد: رادنیکی.

در فاصله بسیار خوبی از کالمگدان. مربیانی مانند رانکو زراویچا، میلان واسوژویچ، برادران ایوکوویچ – اسلوبودان و دوشان –  بوریج سنیچ، دراگو پلجاکیچ، براتیسلاو جورجویچ و بوژیدار مالژکوویچ  در آنجا کار خود را آغاز کردند.

در همین حال، از زمین OKK بلگراد، مربیان دیگری نیز با موفقیت کار کردند:

بوریسلاو استانکوویچ، برانیسلاو راجاچیچ، تودور لازیچ، بوگدان تانژویچ  و ولاده جوروویچ. پارتیزان تعداد مربیان کمتری ساخت اما ولادیسلاو لوچیچ ، بوریسلاو کورکوویچ ، دوسکو وووشوویچ، الکساندر جیکیچ و حتی زلژو اوبرادوویچ و ساشا جورجویچ از تیم سیاه و سفید آمدند.

موارد جزیی دیگر مانند دوسان ساکوتا، که در باشگاه IMT شکل گرفت، یا میروسلاو نیکولیچ، که به عنوان یکی از مربیان مطرح در بلگراد مربیگری می‌کرد.

به قول معروف، معلوم نیست اول مرغ بود یا تخم مرغ. به همین ترتیب مشخص نیست که «مربیان خوب» بسکتبال خوب ایجاد می کنند یا «بسکتبال خوب» مربیان خوبی می‌سازد. شاید هم ترکیبی از هر دو باشد. بیشتر مربیان بزرگ از این واقعیت پیروی می‌کردند که قبل از مربی شدن، بازیکن بودند. برای بازیکن سابق آسانتر است که چیزی را به یک بازیکن آموزش دهد. همانطور که کرایف می‌گفت: «شما نمی‌توانید آنچه را که نمی‌دانید آموزش دهید».

دلایل دیگری هم برای پیشرفت یوگسلاوی یا از تجزیۀ خاک این کشور به صربستان، کرواسی، اسلوونی و … وجود دارد اما شاید نتوان به ترتیب بیان کرد.

با وجود استیلای طولانی اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی در بسکتبال اروپا، مدیران فدراسیون یوگسلاوی، به ویژه استانکوویچ، پوپوویچ و رادومیر ساپر، همیشه می‌دانستند که بهترین راه برای یادگیری بسکتبال، از آمریکایی‌هاست.

با شروع اواسط دهه 1960 و در طی حدود 20 سال، لیگ یوگسلاوی طی سه هفته در ماه نوامبر متوقف می‌شد، تا تیم ملی بتواند به تورهای ایالات متحده برود. بهترین بازیکنان یوگسلاوی در آن بازی‌ها مقابل بهترین دانشگاه‌ها قرار می‌گرفتند. می‌باختند اما یادگیری در درجه اول اهمیت بود. همچنین، مربیان و دستیاران تیم‌ها نیز یاد گرفتند.

عوامل بعدی سنت، سخاوت، دوستی و همکاری بین مربیان بود. رقابت‌هایی وجود داشت، اما هنگامی که به منافع مشترک رسید، هیچ حسد، خودخواهی و منافع شخصی وجود نداشت. کسانی که بیشتر می‌آموزند در دوره‌های مختلف به دیگران آموزش می‌دهند.

مربیان محلی بزرگی پرورش یافتند.

فدراسیون نیز نقش مهمی در همه جا داشت.

به طور مثال در سال 1963، فدراسیون الکساندر نیکولیچ، مربی تیم ملی را برای مدت شش ماه به ایالات متحده فرستاد. پس از آن، حداقل دو مربی هر سال به مدت یک ماه به ایالات متحده سفر می‌کردند، بنابراین آنها می‌توانستند بسکتبال را از منبع اصلی آن یاد بگیرند.

همچنین، مربیان صرب در مورد بازیکنان خود سختگیر هستند. داد زدن آنها گاهی از مرز عبور می‌کند، اما قبل و بعد از بازی‌ها همیشه از بازیکنان خود دفاع می‌کنند. اتفاقی که در رختکن یا در زمان وقفه می‌افتد امور داخلی است که بین مربی و بازیکنان باقی می‌ماند.

بازیکنان می‌دانند که در پس این توبیخ‌ها هیچ چیز شخصی وجود ندارد، فقط تمایل به ایجاد چیزی بهتر برای تیم و خود بازیکن است. این مربیان به سخت‌ترین چیز دست یافتند:
«اینکه بازیکنان آنها را باور کنند».

بسیاری از باشگاهها مربیان خوبی برای کار با بازیکنان جوان داشتند. همه چیز خیلی خوب سازماندهی شده بود. هیچ استعدادی از بین نرفت و تیم ملی همیشه نسل‌های جدیدی داشت تا سطح را بالا نگه دارد.

وقتی پروفسور نیکولیچ به ایتالیا رفت، دستیار او زراویکا، فرمان را به دست گرفت و وقتی دومی نیز رفت، دستیار او نووسل رئیس جدید بود.

جدا از استعداد آشکار برای این شغل، مربیان صرب، ویژگی‌های مشترکی دارند – یا داشته‌اند. بیشتر این مربیان با شخصیت قوی، مسلط، حاضر به فرماندهی و تصمیم‌گیری در مورد بسیاری از مسائل در باشگاه بودند.

آنان هرگز مسئولیت را رد نمی‌کنند، اما در عوض قدرت می‌خواهند. عقیده آنان، بیشتر اوقات اینگونه است:
«اگر من مسئول نتایج هستم، برای انتخاب بازیکنان آزادی می‌خواهم».

نخستین سرمربی اروپایی در NBA؛ ایگور کوکوسکوف  صربستانی است.

Phoenix Suns قرارداد خود را با وی برای فصل 2018 اعلام کرد.

وی سال 2017 با اسلوونی مدال طلای بسکتبال اروپا را از آن خود کرد.

هیچ رازی برای مدرسه صربستان وجود ندارد، اما در استعداد، سنت، سختکوشی، شجاعت برای انتخاب بازیکنان جوان، صبر، مشت آهنین، قدرت و … موفقیت‌های زیاد وجود دارد!